گزارش اختصاصی زَرگَنده تهران از پژوهش جهانی جواد واشقانی فراهانی – کاندیدای دکتری دانشگاه Modul Vienna

هر عصر، نماد خود را دارد.
عصر ما، نه عصر نفت است، نه فولاد — عصر داده است.
اما در این دنیای سرشار از داده، بزرگ‌ترین مشکل «فقدان حقیقت» است.

در میان این بحران جهانی اعتماد،
یک پژوهشگر ایرانی توانسته مدلی طراحی کند
که داده‌ها نه‌فقط ثبت شوند، بلکه قابل اعتماد، پایدار و صادقانه باشند.

نام او جواد واشقانی فراهانی (Javad Vasheghani Farahani) است،
کاندیدای دکتری در دانشگاه Modul University Vienna،
و مقاله‌ی علمی او با عنوان
“A Sustainability Assessment of a Blockchain-Secured Solar Energy Logger for Edge IoT Environments”
که در ژورنال بین‌المللی Sustainability (MDPI) منتشر شده،
اکنون در حال تبدیل‌شدن به یکی از نمونه‌های مرجع در حوزه‌ی Blockchain for Energy Transparency است.

از بیت‌کوین تا انرژی پاک؛ تحول معنایی بلاکچین

تا همین چند سال پیش، بلاکچین مترادف با رمزارز بود.
اما پژوهش فراهانی ثابت می‌کند که این فناوری
می‌تواند از عرصه‌ی مالی فراتر رود و به قلب زیرساخت‌های حیاتی بشر برسد —
از انرژی گرفته تا محیط‌زیست، از داده‌های دولتی تا سلامت عمومی.

در واقع، او بلاکچین را نه به‌عنوان ابزار ثروت،
بلکه به‌عنوان زبان حقیقت معرفی می‌کند.

در مدل فراهانی، بلاکچین به معنای واقعی‌اش بازمی‌گردد:
زنجیره‌ای از اعتماد، نه از سرمایه.

چالش جهانی: بحران داده در صنعت انرژی

صنعت انرژی جهانی، علی‌رغم پیشرفت فناوری، هنوز درگیر بی‌اعتمادی است.
گزارش‌های تولید و مصرف اغلب با آمار واقعی متفاوت‌اند.
در بسیاری از کشورها، داده‌های انرژی تحت کنترل گروه‌های محدود است و قابل راستی‌آزمایی نیست.
نتیجه؟
فساد در گزارش‌دهی، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاری‌های اشتباه.

فراهانی این چرخه را با یک ایده ساده اما بنیادین شکسته است:

«اگر اعتماد مشکل اصلی است، باید آن را در طراحی فناوری وارد کنیم، نه در قوانین روی کاغذ.»

معماری علمی مدل بلاکچینی

سیستم طراحی‌شده توسط فراهانی شامل سه لایه اصلی است که به‌صورت هوشمندانه با هم تعامل دارند:

۱. لایه‌ی جمع‌آوری داده (IoT Layer)

با استفاده از حسگر دقیق INA219، داده‌های لحظه‌ای از پنل‌های خورشیدی گرفته می‌شود.
این داده‌ها شامل ولتاژ، جریان، و توان خروجی هستند — داده‌هایی که مستقیماً از طبیعت به دیجیتال ترجمه می‌شوند.

۲. لایه‌ی پردازش لبه‌ای (Edge Computing Layer)

یک Raspberry Pi 4B (4GB RAM) به عنوان مرکز هوشمند محلی عمل می‌کند.
این دستگاه داده‌ها را پیش‌پردازش می‌کند، نویزها را حذف و تنها داده‌های معتبر را برای ثبت ارسال می‌نماید.
مزیت این روش؟
کاهش مصرف انرژی، افزایش سرعت، و استقلال از اینترنت ابری (Cloud).

۳. لایه‌ی بلاکچین (Blockchain Layer)

داده‌ها با الگوریتم رمزنگاری SHA-256 هش می‌شوند.
سپس در ساختار Merkle Tree سازمان‌دهی شده و از طریق قرارداد هوشمند SolarLogger
در شبکه‌ی Ethereum Proof-of-Stake (Sepolia) ذخیره می‌گردند.

هر رکورد انرژی، مانند یک امضای دیجیتال از خورشید است —
غیرقابل حذف، غیرقابل تغییر، و برای همیشه در زنجیره باقی‌مانده.

آزمایش واقعی، نه شبیه‌سازی

بسیاری از پروژه‌های مشابه تنها در سطح شبیه‌سازی اجرا شده‌اند،
اما پژوهش فراهانی در محیط واقعی پیاده‌سازی و بررسی شده است.

در طول ۱۳۵ ساعت مداوم (بیش از پنج روز و نیم):

بیش از ۱۰٬۲۶۸ رکورد انرژی ثبت شد.

انرژی مصرفی کل سیستم تنها ۰٫۸۱۸ kWh بود.

در ۱۰۵ قطع ارتباط شبکه، هیچ داده‌ای از بین نرفت.

دقت ثبت و هم‌زمانی ۱۰۰٪ حفظ شد.

مصرف CPU نیز کمتر از ۰٫۰۲٪ گزارش شد —
عدد شگفت‌انگیزی برای سیستمی که به‌صورت مداوم داده‌های واقعی را ثبت می‌کند.

تحلیل هزینه و پایداری

فراهانی در تحلیل اقتصادی پروژه نشان داد که
می‌توان با هزینه‌ای کمتر از ۱ یورو برای هر تراکنش
اطمینان ۱۰۰٪ به داده‌ها ایجاد کرد.

در مجموع، هزینه‌ی کل فاز آزمایشی تنها ۱۲۸ یورو بود.

او سپس مدل را به مقیاس ملی تعمیم داد:
اگر این سیستم در ۲۵۰٬۰۰۰ واحد خورشیدی (به‌عنوان مثال در ایران) پیاده‌سازی شود،
کل هزینه‌ی سالانه‌ی ثبت داده‌ها حدود ۴ میلیون یورو خواهد بود —
رقمی ناچیز در برابر میلیاردها یورویی که هر سال به‌دلیل خطای آماری از دست می‌رود.

پتانسیل ایران در پیاده‌سازی مدل

ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین تابش خورشیدی را در جهان دارد.
اما به‌دلیل نبود سیستم‌های شفاف مدیریت داده،
سرمایه‌گذاری در بخش انرژی خورشیدی به کندی پیش می‌رود.

با اجرای مدل فراهانی:

داده‌ها به‌صورت رمزنگاری‌شده و تغییرناپذیر ثبت می‌شوند.

سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند صحت داده‌ها را خودشان بررسی کنند.

احتمال فساد در قراردادهای انرژی به حداقل می‌رسد.

ایران می‌تواند به صادرکننده‌ی داده‌های شفاف انرژی تبدیل شود.

این یعنی پیوستن ایران به بازار جهانی انرژی دیجیتال.

هم‌سویی با سیاست‌های جهانی

پژوهش فراهانی با European Green Deal و اهداف توسعه‌ی پایدار سازمان ملل (UN SDGs) هم‌راستا است.
او نشان داده که بلاکچین می‌تواند ابزاری برای تحقق عدالت محیط‌زیستی باشد —
عدالتی که داده‌های واقعی و شفاف در خدمت تصمیم‌گیری‌های درست قرار گیرند.

این پژوهش نمونه‌ای از هم‌زیستی علم، اخلاق و فناوری است.

از اتریش تا تهران؛ دانش در مسیر بازگشت

دانشگاه Modul University Vienna یکی از پیشرفته‌ترین دانشگاه‌های اروپا
در حوزه‌ی مدیریت دیجیتال، اقتصاد پایدار و نوآوری فناورانه است.

پژوهش فراهانی در همین دانشگاه و با حمایت استادان بین‌المللی انجام شده است.
اما او در گفت‌وگوهایش تأکید می‌کند که هدفش تنها انتشار مقاله نیست،
بلکه بومی‌سازی فناوری برای ایران است.

او می‌گوید:

«اگر بتوانیم اعتماد را به داده‌های انرژی در ایران برگردانیم،
سرمایه و پیشرفت خودبه‌خود بازمی‌گردد.»

فلسفه‌ی اعتماد در فناوری

فراهانی باور دارد که فناوری، اخلاق را جایگزین نمی‌کند، بلکه بازتاب آن است.
در سیستم او، هر خط کُد، نشانه‌ای از صداقت است.

در جهانی که انسان‌ها می‌توانند دروغ بگویند،
اما داده‌ها نمی‌توانند، بلاکچین تبدیل به حافظ اخلاق می‌شود.

به تعبیر او:

«ما وارد عصری شده‌ایم که اعتماد باید طراحی شود، نه وعده داده شود.»

مرحله‌ی بعدی: هوش مصنوعی در خدمت انرژی

در فاز دوم پروژه، فراهانی در حال ترکیب سیستم خود با هوش مصنوعی (AI) است
تا پیش‌بینی تولید و مصرف انرژی به‌صورت خودکار انجام شود.

در این مدل، سیستم می‌تواند تصمیم بگیرد:

چه زمانی انرژی ذخیره یا مصرف شود.

چه زمانی برق به شبکه بازگردد.

چگونه توازن بار انرژی بهینه شود.

در واقع، این پروژه نخستین گام به‌سمت AI-Powered Smart Energy Blockchain است —
نسل جدیدی از سیستم‌های انرژی هوشمند که نه‌تنها می‌دانند چه می‌گذرد،
بلکه پیش‌بینی می‌کنند چه خواهد گذشت.

تأثیر اجتماعی و فرهنگی

فراهانی تنها به علم اکتفا نکرده؛ او نگاه فرهنگی نیز دارد.
در سخنرانی‌هایش در وین می‌گوید:

«فناوری باید از فرهنگ بومی الهام بگیرد، نه بر آن سلطه پیدا کند.»

او در پروژه‌اش نشان می‌دهد که چگونه می‌توان فناوری مدرن را
در خدمت ارزش‌های انسانی، محیط‌زیست و اعتماد عمومی به کار گرفت.

در نگاه او، بلاکچین همانند فرش ایرانی است:
زیبا، منظم، پرجزئیات و بدون خطا —
هر گره آن نشانه‌ای از نظم و اخلاق.

دعوت به همکاری و توسعه

جواد واشقانی فراهانی (Jay Hani) از پژوهشگران، دانشگاه‌ها و شرکت‌های صنعتی
دعوت می‌کند در پروژه‌های آینده با او همکاری کنند.

زمینه‌های همکاری:

Blockchain for Renewable Energy

IoT for Smart Infrastructure

AI-driven Energy Forecasting

Web3 for Green Economy

Tokenization of Renewable Certificates

او همچنین به پژوهشگران جوان ایرانی کمک می‌کند تا برای فاندهای پژوهشی اروپایی (Horizon Europe, FWF, ERC) آماده شوند
و پروژه‌های بین‌المللی خود را توسعه دهند.

از پژوهش تا چشم‌انداز

پژوهش فراهانی نه یک پروژه، بلکه یک چشم‌انداز است —
چشم‌انداز اقتصادی که بر شفافیت و پایداری استوار است.

در این مدل، داده‌های انرژی تبدیل به دارایی‌های شفاف و قابل اعتماد می‌شوند.
هر پنل خورشیدی، یک گره اقتصادی در زنجیره‌ی جهانی انرژی است.

در آینده‌ای نزدیک، می‌توان تصور کرد که بازار انرژی جهانی
نه در بورس‌ها، بلکه در شبکه‌های بلاکچینی شکل می‌گیرد —
بازاری عادلانه، شفاف و جهانی.

نتیجه‌گیری: نور، کُد و اعتماد

در دنیایی که سرعت تغییر از هر زمان بیشتر است،
پژوهش جواد واشقانی فراهانی یادآور این حقیقت است که
فناوری اگر با اخلاق و شفافیت ترکیب شود،
می‌تواند جهان را نجات دهد، نه تهدید کند.

او نشان داده که خورشید و بلاکچین هر دو منبع انرژی‌اند —
یکی فیزیکی، دیگری اخلاقی.
و هر دو برای بقا و پیشرفت انسان ضروری‌اند.